Cunda Adası’ndaki Ekşi Çeşme (Paşa Çeşmesi), Rum döneminden kalma tarihi bir yapıdır. Ekşi tadıyla bilinen suyu ve sarımsak taşı mimarisiyle dikkat çeker.
Cunda Adası Ekşi Çeşme (Paşa Çeşmesi)
Ayvalık’ın en özel yerlerinden biri olan Cunda Adası, tarihi taş evleri, doğal güzellikleri ve kültürel dokusuyla ziyaretçilerini büyüler. Bu güzelliklerin arasında yer alan Ekşi Çeşme, diğer adıyla Paşa Çeşmesi, hem ilginç hikayesi hem de tarihi dokusuyla dikkat çeker.
Ekşi Çeşme’nin Hikayesi
Ekşi Çeşme adını, suyunun kendine özgü tadından alır. Suyu içildiğinde hafif ekşi, limonumsu ve mayhoş bir tat bırakır. Bu benzersiz lezzet, çeşmenin “Ekşi Çeşme” olarak anılmasına neden olmuştur.
Yöre halkı arasında çeşme, geçmişte bölgeye hizmet eden bir paşayla ilişkilendirildiği için Paşa Çeşmesi adıyla da bilinir.
Yerel Bilgiler ve Anılar
-
Yöre halkı, eskiden çeşmeden su doldurup evlerine taşıdıklarını anlatır.
-
Bazı kaynaklarda, çeşme suyunun mide ve safra rahatsızlıklarına iyi geldiğine inanıldığı söylenmektedir. Ancak bu bilgi bilimsel olarak kanıtlanmamıştır.
-
Ziyaretçiler, yürüyüş sırasında çeşmeden su içip serinlemektedir.
- Yağmurlu günlerde çeşmeden su çamurlu akabilmektedir.
- Yaz günlerinde çeşmeden su akmayabilir.
- Depo temizlik ve hijyen durumu bilinmiyor.
Cunda Adası’nda Tarihi Bir Çeşme
Ekşi Çeşme’nin tam olarak ne zaman yapıldığı bilinmese de, Cunda Adası’nda Rumların yaşadığı dönemden kalma olduğu bilinmektedir. Öncesine ait herhangi bir kanıt şuan için bulunmamaktadır. Mimarisinde kullanılan taşlar, dönemin el işçiliğini yansıtır.
Bazı taşların antik çağlardan kalma devşirme malzeme olabileceği tahmin ediliyor. Özellikle suyun aktığı taş parçası, eski bir lahit kapağını andırmaktadır. Bu detay, Cunda’da farklı uygarlıkların izlerinin halen yaşadığını gösterir.
Sarımsak Taşı ve Mimari Özellikleri
Çeşmenin ön yüzünde kullanılan taş işçiliği, Ayvalık’a özgü sarımsak taşı ile yapılmıştır. Bu taş, pembe tonları, dayanıklılığı ve kolay işlenebilir yapısıyla ünlüdür. Ayvalık ve Cunda’nın tarihi evleri, kiliseleri ve manastırlarında da aynı taş kullanılmıştır.
Ekşi Çeşme’nin gövdesindeki sarımsak taşı, yapıya hem estetik bir görünüm kazandırmış hem de yüzyıllara dayanıklı hale getirmiştir.
Restorasyon ve Günümüzdeki Durumu
Ekşi Çeşme, En son 2021 yılında Ayvalık Belediyesi tarafından restore edilmiştir. (Öncesinde de mutlaka onarım görmüştür.) Çevresi düzenlenmiş, taş yapısı onarılmış ve suyun akışı yeniden sağlanmıştır. Böylece hem tarihi kimliği korunmuş hem de ziyaretçilerin kolayca ulaşabileceği bir durak haline getirilmiştir.
Ekşi Çeşme’ye Ulaşım
Ekşi Çeşme (Paşa Çeşmesi), Cunda Adası Pateriça yolu üzerinde yer alır.
Kendi aracıyla gitmek isteyenler için güzergâh şöyledir:
Ayvalık üst yolunu (eski yol) kullanarak ilerlerken karşınıza tarihi Değirmen çıkar. Değirmenin sağındaki yola sapıp, mezarlığın bulunduğu güzergâhtan devam ettiğinizde yaklaşık 750 metre asfalt yol üzerinde ilerleyin. Çeşme, yolun sol tarafında kalmaktadır.
Toplu taşıma ile gitmek isteyenler, Eski Yol / Çataltepe minibüslerini kullanabilir. Bu minibüsler Ekşi Çeşme’nin önünden geçmektedir. Dönüşte de çeşmenin önünden minibüse binmek mümkündür.
Google Maps konumu için tıklayın
Doğal ve Tarihi Mirası Koruyalım
Ekşi Çeşme, sadece bir su kaynağı değil; Cunda’nın kültürel hafızasını yaşatan bir mirastır. Ziyaret eden herkesin çevreyi temiz tutması, yere çöp atmaması ve hatta gördüğü atıkları toplaması bu mirasın korunmasına katkı sağlar.
Bu sayede Cunda’nın tarihine ve doğasına saygılı bir şekilde gezmek mümkün olur.
Ekşi Çeşme Cunda Adası
Cunda Adası Ekşi Çeşme, Ayvalık’ın taş mimarisini, doğal güzelliklerini ve tarihi geçmişini bir araya getiren özel bir noktadır. Eğer yolunuz Pateriça yoluna düşerse bu çeşmeye mutlaka uğrayın, çünkü Cunda’da tarihin, doğanın ve suyun buluştuğu en sade yer burasıdır.
Şunlara da bakabilirsiniz: Ayvalık Ayazması (Şifalı Su)