Ayvalık Ayazması

Ayvalık’ın en önemli tarihi yapılarından biri de Panagia Phaneromeni Ayazması (Ayvalık Ayazması) dır. Panagia, Ortodokslarca Meryem Ana’ya verilen isimdir. Phaneromeni ise canlanan, yeniden ortaya çıkan, görünen anlamındadır.

ayvalık ayazması

Ayazma adı Yunanca kutsal yer anlamına gelen “Hagiasma” kelimesinde gelmektedir. Ayazmalar, Ortodoks kültürüne ait yapılardır. Genellikle Ortodoks Kiliseleri’nin, altında veya yanında bağımsız ya da müstakil olarak bulunmaktadır. Ayazmaların hastalıklara şifa dağıttığına, isteklerin gerçekleşmesine yardımcı olacağına inanılmaktadır.

Ayvalık Ayazması Hikayesi

Bölgede anlatılan hikâyelere göre, Panagia’nın İkona’sı (Kutsal Meryem’in İkonası) bir rüyanın sonrasında yapılan bir kazı ile 28 Haziran 1852 yılında, bugün olduğu yerde, sahilden yaklaşık 100 metre uzaklıkta bulunan ve Saliokola (veya Saliokoula’nın Bahçesi) olarak denilen yerde bulundu. İkonanın bulunması için uzun süre kazılar gerçekleştirildi. Ayvalıklı Evaggelini isimli 16 yaşlarında bir kız çocuğunun 1851 yılının bir pazar günü görmüş olduğu rüyanın sonucunda söz konusu alan kazılmıştır. (Anlatılanlara göre Evaggelini her gece rüyasında Meryem Ana’yı görmektedir. Rüyasında Meryem Ana burada durup su içmekte ve çocuğa da suyu işaret etmektedir.)

Kazılar sonucunda Meryem Ana’nın ikonası ve kutsal su bulunmuştur. Buraya 1867 yılında Chioslu Kaptan Mihalis Papazis’in harcamalarıyla bir ayazma yapılmıştır. İlk ayazma 1890 yılında bozularak aynı yılda üzerine daha büyük bir ayazma inşa edilmiştir.

ayazma

Ayvalık Ayazması nın şifalı suları dillere destan olmuş ve çok geniş kitlelere ulaşmıştır. 1850 ile 1922 seneleri arası bu şifa merkezine bir çok yöreden hastalar gelmekteydi. Kayıtlara göre Foça, Balıkesir, İstanbul, Midilli, Samos, hatta uzak Hydra adası veya Rumeli’den gelenler de vardı. Gelen hastalar yedi gün kadar binada kalıp bu sudan içiyorlar ve bu suyla dolu havuza giriyorlardı. Kayıtlardan: körlerin, epiliepsi hastalarının, yüksek ateş hastalarının, felçlilerin, beyin kanaması geçirmiş kişilerin, akıl hastalarının, konuşamayanların, duymayanların gibi pek çok nedenden gelenlerin olduğu anlaşılmıştır.

ayvalık ayazması

Panagia Phaneromeni Ayvalık Ayazması kentin dini yaşantısında 1920 yılına kadar egemen oldu. Ayazma, 1922’den sonra, bölgenin tümüyle Türklerin eline geçmesiyle etkinliğini tamamen yitirmiştir.

Şifalı su merkezi sonrasında küçük bir zeytinyağı fabrikasına dönüştürülmüş ve eski özelliğini tamamen yitirmiştir. 1970’li yılların sonlarında fabrika kapatılarak bina kaderine terkedilmiştir.

ayazma

2011 yılında Balıkesir Müzesi’nin, Prof.Dr. Ömer Özyiğit danışmanlığında yaptığı kazılar sonucunda, 1867 ve 1890 ayazmalarının havuzları bulunmuştur. 2012’de ayazma restorasyon projesi onaylanarak 2016’da çalışmalar başlamıştır. 2018 yılında proje tamamlanarak ziyarete açılmıştır.

Ayazma Pazartesi hariç her gün 10.00 ile 17.00 arası ziyaret edilebilmektedir.