Ayışığı Manastırı (Ayios Dimitri Ta Selina) – Cunda’nın En Gizemli Tarihi Yapısı
Ayışığı Manastırı, Cunda (Alibey) Adası’nın kuzeyinde yer alan Pateriça Yarımadası’nın en uç noktasında, 299 rakımlı dik bir tepenin denizle birleştiği eşsiz bir konumda bulunmaktadır. Günümüzde Ayvalık’ın en etkileyici tarihi yapılarından biri olarak kabul edilir ve “Ayios Dimitri Ta Selina” adıyla da bilinmektedir.
Manastırın yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, bazı kaynaklarda 1771 ve 1795 tarihleri geçmektedir. Ancak Ayvalık’ın 1771 yılında böyle bir yapı inşa edecek gelişmişlikte olmadığı düşünülmektedir. Bu nedenle 1795 tarihi daha olasıdır. Manastıra ait bilinen en eski görsel ise 1905/08 tarihli bir kartpostaldır.
Ayışığı Manastırı’nın Hikayesi ve Tarihi
Tarihi boyunca Ayışığı Manastırı farklı işlevlere ev sahipliği yapmıştır:
- Bekâr kızlar için kadınlar manastırı,
- Adalılar için eğitim alanı,
- Ayvalıklı Rumlar için evlilik dilek kapısı,
- Yerel halk için mesire yeri.
Manastırın çevresi döneminde yüksek duvarlarla çevriliydi ve diğer manastırlarda olduğu gibi avlunun tam ortasında kilise yer almaktaydı.
Geçmişte manastırda hayvan beslenmiş, batı kısmındaki tarlalarda tarım yapılmış ve su, dağdan getirilen künklerle depolara taşınmıştır. Kilisede kullanılan sarımsak taşı ve diğer kalıntılar, yapının farklı dönemlerde restore edildiğini, özellikle 1850’lerde yıkılıp yeniden inşa edildiğini göstermektedir.
Mübadele Dönemi Sonrası ve Restore Süreci
Mübadele sonrasında manastırın bulunduğu arazi, Selanik’ten gelen Katrinli Fahrettin Bey ve ailesine verilmiştir. Aile, zeytinliklerle çevrili bu alanı yazlık olarak kullandığı için manastır uzun yıllar ayakta kalmayı başarmıştır.
Fahrettin Bey’in vefatından sonra yapı bakımsız kalmış, zamanla yıkılmaya başlamış ve defineciler tarafından zarar görmüştür. Arazi 2003 yılında satışa çıkarılmış ve Suzan Sabancı Dinçer tarafından satın alınmıştır.
Manastır, Ayvalık Adaları Tabiat Parkı sınırları içinde yer aldığı için kültürel miras statüsünde korunmaktadır. 2011 yılında özgün mimarisi korunarak restore edilmiş ve 13 Nisan 2012’de yeniden açılmıştır. Bugün özel mülk olarak kullanılmakta, ancak belirli gün ve saatlerde rehber eşliğinde ziyaret edilebilmektedir.
Ayışığı Manastırı Ulaşım Bilgileri
Manastıra araçla gidilebilmektedir; ancak yol oldukça dar, taşlı ve bozuk olduğundan araçla gitmek tavsiye edilmez. Yol tamamen stabilize yapıdadır ve özellikle yaz döneminde tozlu bir sürüş gerektirir.
- Konum: Google Maps
- PLUS CODE: 9MP4+P7 Ayvalık, Balıkesir
Ayışığı Manastırı Ziyaret Saatleri ve Açık Olduğu Günler
- Ziyaret Saatleri: 10.00 – 15.00
- Açık Günler: Yaz sezonunda genellikle Salı ve Çarşamba günleri açıktır.
(Ziyaret günlerinin dönemsel olarak değişebildiğini dikkate almak gerekir.)
Yakındaki Diğer Gezi Noktaları
Ayışığı Manastırı dışında Cunda’da görülmeye değer diğer yerler:
- Ekşi Çeşme: Paterica yolu üzerinde bulunan tarihi bir çeşmedir.
- Ortunç Koyu Seyir Terası: Manzarası ve masmavi denizi ile görülmesi gereken yerlerdendir.
- Aşıklar Tepesi: Romantik atmosferiyle öne çıkan bir başka seyir noktası.
Cunda Adası’na geldiğinizde bu üç öneriyi gezi planınıza ekleyebilirsiniz.
Ayvalık’ta gezilecek yerler ve manastırlar hakkında daha fazla öneri için Ayvalık Gezi Önerileri ve Blog sayfamıza göz atabilirsiniz.